Werelderfgoed

Sant Josep de sa Talaia is een van de meest interessante gemeenten waar u het natuurlijke en culturele erfgoed van het eiland Ibiza kunt leren kennen. Dit is te danken aan unieke plaatsen zoals Sa Caleta of aan bijzondere planten voor het mariene ecosysteem zoals de posidonia oceanica, die aan de kust van Ibiza overheersend aanwezig is. Dit zijn enkele van de schatten van Ibiza die samen met andere door UNESCO in 1999 zijn uitgeroepen tot werelderfgoed onder de naam “Ibiza, biodiversiteit en cultuur”.

Posidonia oceanica

De Middellandse Zee zit vol met planten- en diersoorten van onberekenbare ecologische waarde en tussen al deze rijkdom, aan de kusten van Pitiusas, vallen de enorme weilanden van posidonia oceanica op die zich over het onderwatergebied van de twee eilanden uitstrekken. Op het eerste gezicht lijkt deze misschien gewoon een andere plant onder alle planten die we kunnen vinden, maar ze is een essentieel onderdeel van het mariene ecosysteem van de Middellandse Zee, want dankzij haar aanwezigheid is het leven van vele andere levende wezens mogelijk.
Een van de eerste dingen die we moeten weten over de posidonia oceanica is dat ze geen eenvoudige alg is zoals veel mensen denken, want ze heeft wortels, stengels en bladeren. Ze bloeit in de herfst en in het voorjaar draagt ze vruchten en bovendien vervult ze de functie van fotosynthese, allemaal kenmerken die haar als onderwaterplant classificeren. Bovendien wordt de zee dankzij het proces van fotosynthese continu van zuurstof voorzien, wat schoner water en een ideale omgeving voor vele planten- en diersoorten vormt. We zouden zeggen dat deze plant dezelfde functie uitoefent als die van een tropisch woud, aangezien deze een habitat vormt met een grote biodiversiteit en de long die zuurstof geeft aan deze fauna en flora en zo een complex ecosysteem wordt, naast een perfecte bio-indicator om de staat van de wateren te bepalen.
Het belang ervan wordt echter niet alleen onder water waargenomen, maar de posidonia oceanica heeft ook invloed op het kustlandschap. Zonder deze plant zouden de stranden van Pitiusas niet zo mooi zijn. De posidonia groeit meestal in de buurt van de kust op ondiepe zandbodems en ze helpt om de sedimenten in het water te zuiveren en de zeebodem te verstevigen, d.w.z. ze biedt hetzelfde beschermende effect als een koraalrif zou doen. Zodra de bladeren van deze plant verwelken, zetten de golven ze af aan de rand van het strand, iets wat de erosie van de kust voorkomt en de ontwikkeling van andere nabijgelegen ecosystemen mogelijk maakt, zoals het duinecosysteem of het kustbos van pijnbomen en jeneverstruiken. Daarom zouden we kunnen zeggen dat de posidonia oceanica de basis is van waaruit de andere ecosystemen van de kust van Pitiusas ontstaan, de beschermer en zuiveraar die ons in staat stelt om te genieten van de prachtige stranden van Eivissa en Formentera.
In het verleden waren de bewoners van het eiland zich niet bewust van al deze goede eigenschappen waarvoor deze mariene plant, die vandaag de dag van vitaal belang is voor het behoud van de natuurlijke rijkdommen van de Middellandse Zee, bekend is, maar ze wisten wel dat ze een zeer nuttige natuurlijke hulpbron was die in het verleden diende als isolatie voor de daken van de typische huizen van de eilanden en ook als natuurlijke meststof voor de akkers. Zonder twijfel een mariene soort met veel functies en toepassingen.
De posidonia oceanica is overheersend aanwezig in de hele Middellandse Zee, maar in het gebied van Eivissa en Formentera is ze waarschijnlijk de belangrijkste protagonist van de zee. Zonder haar zou het landschap van de eilanden er niet zo uitzien. Haar belang is zodanig dat UNESCO de plant in 1999 tot werelderfgoed heeft verklaard, het eerste natuurbezit van de Middellandse Zee dat deze onderscheiding ontvangt ter erkenning van haar schoonheid en uniekheid. De erkenning van Ses Salines de Eivissa en Formentera als natuurpark in 2001 was ook een belangrijke stap voor het behoud ervan, aangezien meer dan 13.000 hectare zeebodem waar de posidonia oceanica overheersend aanwezig is ook in deze bescherming werd opgenomen. Een merkwaardig feit is dat in 2006 binnen deze omtrek een van de belangrijkste exemplaren van deze soort werd ontdekt die een lengte had van meer dan 8 kilometer en 100.000 jaar oud was.
Kortom, de posidonia oceanica is essentieel om het mariene milieu van Pitiusas te begrijpen, aangezien ze de basis is van al het leven dat we aan deze kusten kunnen observeren. Zonder haar zou het niet mogelijk zijn om te genieten van de prachtige stranden van de Middellandse Zee en haar transparante wateren. Daarom is het behoud van deze soort, die ons zo fascineert, vandaag de dag van vitaal belang om dit landschap zoals we het nu kennen in stand te houden.

Antiguamente, los habitantes de la isla no eran conocedores de todas estas virtudes de las que presume esta planta marina, hoy en día de vital importancia para conservar los valores naturales del Mediterráneo, pero sí sabían que era un recurso natural de gran utilidad, que antaño servía como aislante de los tejados de las casas típicas de las islas y también como abono natural para los campos. Sin duda, una especie marina con multitud de funciones y utilidades.

La posidonia oceánica predomina en todo el Mediterráneo, pero en la zona de Eivissa y Formentera es probablemente la mayor protagonista del mar. Sin ella no se podría concebir el paisaje de las islas tal y como es. Su importancia es tal que en el año 1999 la UNESCO la declaró Patrimonio Mundial, siendo el primer bien natural del Mediterráneo que recibe este distintivo que reconoce su belleza y singularidad. La declaración de Ses Salines de Eivissa y Formentera como Parque Natural, en 2001, también supuso un importante paso para su conservación, pues más de 13.000 hectáreas de fondos marinos donde predomina la posidonia oceánica fueron también incluidos dentro de esta protección. Un dato curioso es que dentro de este perímetro, en 2006 se descubrió uno de los ejemplares más importantes de esta especie, con más de 8 kilómetros de longitud y 100.000 años de antigüedad.

En definitiva, la posidonia oceánica es esencial para comprender el medio marino pitiuso, ya que de ella parte toda la vida que podemos observar en estas costas y sin ella no sería posible disfrutar de las maravillosas playas mediterráneas ni de sus aguas transparentes. Por ello, hoy en día la conservación de esta especie que tanto nos fascina es vital para mantener este paisaje tal y como lo conocemos en la actualidad.

Fenicische nederzetting van Sa Caleta

Een van de meest interessante plaatsen om de geschiedenis van het eiland te leren kennen is de Fenicische nederzetting van Sa Caleta. Deze archeologische site dateert uit de 8e eeuw voor Christus en is belangrijk omdat ze de eerste Punische nederzetting op het eiland Eivissa was. Ze geeft ons dus essentiële informatie om meer te weten te komen over hoe de eerste kolonisten leefden.
Deze nederzetting ligt in het zuidwesten van het eiland, in de gemeente Sant Josep, tussen Es Codolar en Platja des Jondal. Deze plaats ligt op een klein schiereiland dat de naam Mola de Sa Caleta draagt, een ideale plek om een nederzetting te stichten, omdat deze een ideaal uitzicht heeft op de zee en zo de mogelijkheid biedt alert te zijn op mogelijke invallen. Bovendien heeft ze ook een kleine baai die beschut is tegen de wind en die de kolonisten gebruikten als haven.
De site is onderverdeeld in verschillende zones die bekend staan als wijken. Er zijn met name de noordwestelijke wijk, de centrale wijk en de havenwijk, die op dit moment niet goed gewaardeerd kunnen worden door de eeuwenlange erosie. Desondanks laat de zuidelijke wijk ons toe om te leren hoe de nederzetting was georganiseerd, omdat deze de enige is die goed is bewaard en archeologisch onderzoek mogelijk heeft gemaakt dat zeer onthullende gegevens over deze kolonisten heeft opgeleverd.
Het lijkt erop dat in het begin de gebouwen in de nederzetting op een wanordelijke manier werden verspreid, maar naarmate de bevolking groeide, werden ze meer planmatig gebouwd met meer gegroepeerde huizen. Het geheel evolueerde van naast elkaar geplaatste woningen, met straten die doorgang ertussenin toelieten. Op sommige plekken werden kleine pleintjes aangelegd die dienden als gemeenschappelijke ruimtes. Op de site vinden we huizen die tot zeven kamers tellen, allemaal gebouwd met gemetselde muren van kleine en middelgrote stenen met daken van dennenhout en klei die ze waterdicht maakten.
In het gebied vinden we ook twee cirkelvormige ovens met een diameter van 2 meter die werden gebruikt om galeniet te smelten, het overheersende metaal in het gebied. Hieruit kunnen we afleiden dat deze activiteit een van de belangrijkste economische activiteiten was, maar uit de gevonden overblijfselen kan ook worden aangenomen dat veeteelt, landbouw, zoutmijnbouw en visserij ook zeer belangrijke activiteiten waren in deze nederzetting. Dankzij de bevoorrechte ligging en de activiteiten die hier plaatsvonden, kan worden gezegd dat deze nederzetting een belangrijk knooppunt van de maritieme handel met het Iberisch schiereiland was, omdat ze diende als tussenstop op de reizen van veel kooplieden.
Geschat wordt dat het aantal inwoners op het hoogtepunt 500 bedroeg, een cijfer dat vergelijkbaar is met de nederzettingen met dezelfde kenmerken die in het zuiden van het Iberisch schiereiland zijn gelegen. Hoewel de groei van de stad voorspoedig was, was het verblijf tijdelijk, omdat deze volgens de verzamelde archeologische gegevens rond 600 voor Christus op vreedzame wijze volledig werd verlaten. Het is mogelijk dat de inwoners emigreerden naar wat in de toekomst de huidige stad Ibiza zou worden, hoewel we dat niet met zekerheid kunnen weten.
Om al deze redenen is Sa Caleta een unieke uithoek van de gemeente Sant Josep, waar u meer te weten komt over de eerste stappen van de kolonisten op het eiland, een belangrijk onderdeel van het culturele mozaïek dat de geschiedenis van Ibiza en de Middellandse Zee vormt. Dit heeft er ook toe geleid dat de site in 1999 tot werelderfgoed werd uitgeroepen, samen met andere belangrijke sites zoals de necropolis van Puig des Molins en Dalt Vila, die wereldwijd bekend staat als “Ibiza, biodiversiteit en cultuur”.