Een van de verrassingen die iedereen die voor het eerst onze kust te zien krijgt is de helderheid van het zeewater. Zoals velen van u al weten komt dit door een fantastische plant die aan onze kust groeit: Posidonia oceanica.

Op de Balearen en de Pityusen bestaan er 750 km2 zeegrasvelden op de zanderige en in enkele gevallen rotsachtige zeebodem, die grote hoeveelheden zuurstof en organisch materiaal voortbrengen.

De zeegrasvelden van de archipel strekken zich uit op verschillende plaatsen, maar zijn vooral geconcentreerd in Ses Salines d’Eivissa i Formentera, het zuiden van Formentera, Sant Antoni de Portmany, het zuiden van Menorca, de baaien Alcúdia, Palma en Pollença op het eiland Mallorca en Cabrera.

formentera_posidonia

IMG_4075

salinassigpac

IMG_4043

formentera_posidonia3

formentera_posidonia2

formentera_posidonia4

Ses Salines d’Eivissa i Formentera

De zeegrasvelden in Sant Josep (die van het Natuurpark Ses Salines d’Eivissa i Formentera) zijn in 1999 door de UNESCO uitgeroepen tot Werelderfgoed. In datzelfde jaar zijn andere emblematische plaatsen, zoals het Fenicische dorp Sa Caleta ook uitgeroepen tot Werelderfgoed.

Strand van Ses Salines

Maar… Wat is Posidonia oceanicanou precies? Is het een soort alg? Welke functie heeft het?

1. HABITAT

De Posidonia oceanica is een soort die in de Middellandse Zee voorkomt en nergens anders ter wereld te vinden is. De zeegrasvelden kunnen tot op 30-40 meter diepte voorkomen, afhankelijk van hoe helder het water is.

2. BIOLOGISCHE GEGEVENS

– Omschrijving

De Posidonia oceanica is een hogere plantensoort en onderscheidt zich van algen doordat hij een steel en wortels en bovendien bloemen en vruchten heeft. Aan de bloemen is te zien dat deze plant ooit een landplant was, die zich aan het zeeleven heeft aangepast, waar de bloemen geen insecten hoeven aan te trekken voor de bestuiving.

De bladeren van de Posidonia oceanica zijn plat en lintvormig, ongeveer 1 cm breed en 10 tot 150 cm lang, afhankelijk van het seizoen.

De Posidonia oceanica-bundels groeien en vormen uitgestrekte onderzeese velden met zeer stabiele en langlevende structuren (het veld dat zich in het Natuurpark Ses Salines d’Eivissa i Formentera bevindt is een van de langst levende wezens ter wereld)

– Jaarlijkse cyclus

De Posidonia oceanica heeft een duidelijke jaarlijkse cyclus van groei en verlies van de bladeren.

In het voorjaar, wanneer de temperatuur stijgt, groeien de bladeren van de Posidonia oceanica. Bij het aanbreken van de zomer bereiken de bladeren hun maximale lengte en worden geleidelijk aan gekoloniseerd door organismen en algen die zich eraan hechten en een dichte laag epifyten vormen.

In het najaar verliest de plant zijn bladeren, doordat de watertemperatuur daalt en er meer stormen opkomen.

Tijdens de winter heeft de plant minder bladeren, die bovendien korter en jonger zijn. Door de lage temperaturen in de winter groeit de plant deze periode maar minimaal, totdat de lente zich weer aandient.

– Voortplanting

Posidonia oceanica behoort tot de fanerogamen, dat betekent dat hij zich geslachtelijk voortplant door de bloemen en vruchten. De zeldzame en onopvallende bloemen zijn hermafrodiet (ze hebben zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen).

Bij de Posidonia oceanica komt de ongeslachtelijke voortplanting het vaakst voor, namelijk via de stolonen (horizontaal groeiende uitlopers), en daardoor is uitbreiding van het zeegrasveld mogelijk. Ook is er ongeslachtelijke voortplanting waargenomen uit hele bundels die tijdens storm uit de bodem gerukt zijn en wortel schieten op een nieuwe plaats, als de vereiste omstandigheden zich daar voordoen.

– Kenmerken en belang van de zeegrasvelden

De zeegrasvelden van Posidonia oceanica nemen grote oppervlaktes aan de Middellandse Zeekust in en spelen een belangrijke rol in de sedimentaire dynamiek (aangezien ze het sediment met hun wortels vasthouden). Dit draagt bij aan het evenwicht van de sedimenten, doordat er riffen gevormd wordt die dienst doen als barrière, de kuststrook behouden en onze stranden beschermen tegen erosie.

Ook zijn ze belangrijke zuurstofproducenten en vormen ze een kweek- en schuilplaats voor veel diersoorten. Anderzijds doen de velden dienst als grote filtersystemen en helpen daardoor mee aan het schoon en helder houden van het zeewater.

GUNSTIGE EIGENSCHAPPEN VAN DE POSIDONIA OCEANICA

– Ze filteren het water en zorgen ervoor dat het schoon en helder blijft.
– Ze beschermen de stranden tegen erosie en dragen bij aan het behoud van de kuststrook.
– Ook dragen ze bij aan het verminderen van de mariene hydrodynamiek, waardoor de uitwerking van erosie vermindert.

3. BEDREIGING

De zeegrasvelden van Posidonia oceanica worden op allerlei manieren bedreigd. In de eerste plaats heeft de waterkwaliteit veel invloed op de plant. Als het water troebeler is, hetzij door de zwevende deeltjes of door een lozing, heeft dat een negatieve uitwerking op de zeegrasvelden.

In de tweede plaats wordt de soort, doordat hij op geringe diepte groeit, beschadigd door ankers van boten. Dit gebeurt vaak door onwetendheid van schippers, maar veroorzaakt rechtstreekse ontworteling van de plant.

Ook wordt er melding gemaakt van de negatieve uitwerking op de Posidonia oceanica zeegrasvelden door de opkomst van invasieve algensoorten in de mediterrane wateren, zoals de Lophocladia lallemandii of de Caulerpa racemosa.